Τα 75α Γενέθλια του Sir Roger Norrington

Η Ραδιοφωνία της Στουτγκάρδης αποτελεί στέγη για αρκετά σύνολα μουσικής, μερικά από τα οποία τα έχουμε δεί και από κοντά (πχ. εδώ). Ωστόσο, η ναυαρχίδα του στόλου δεν θυμάμαι να μας είχε επισκεφτεί. Ούτε θυμάμαι να είχαμε δει στο Μέγαρο τον Sir Roger Norrington – τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια που παρακολουθώ από κοντά τα πράγματα. Έτσι την Παρασκευή 20-3-9, επί τη ευκαιρία των εορταστικών συναυλιών για τα 75 χρόνια του Roger Norrington, παρακολουθήσαμε στο Μέγαρο ένα πολύ ελκυστικό πρόγραμμα.

Στο πρώτο μέρος ακούσαμε το Κοντσέρτο για βιολί του Alban Berg, με τον Λεωνίδα Καβάκο. Νομίζω πως ο Καβάκος διανύει την πιο ώριμη περίοδο της καριέρας του και το απέδειξε και με το παραπάνω. Απόδωσε με μεγάλη μουσικότητα και ευαισθησία ένα έργο το οποίο έχει πολλά να κερδίσει από μια συνειδητοποιημένη εκτέλεση. Έτσι θεωρώ πως επικοινώνησε στο κοινό το προγραμματικό πνεύμα του έργου, περνώντας από την παιδική αθωότητα του πρώτου μέρους έως την έλευση του θανάτου του Adagio στο φινάλε. Νομίζω πως πολύ όμορφα συνδιαλέχτηκε μαζί του και η ορχήστρα.

Δεν είχα ξανά-ακούσει τον Norrington σε μοντέρνο ρεπερτόριο και ήταν μια πολύ ευχάριστη έκπληξη. Μοντέρνο βέβαια όχι με την χρονική έννοια, μιας και το έργο είναι του 1935, αλλά υπό την έννοια που απαντάτε κυρίως στο Western art music domain. Και η Δεύτερη Σχολή της Βιέννης πέφτει στο «μοντέρνο» μέρος της διαμέρισης.

Το έργο γράφτηκε ως αφιέρωμα στην Μάνον Γκρόπιους, κόρη της Άλμα Μάλερ από τον δεύτερο γάμο της, η οποία πέθανε στα 18 της χρόνια. Ο Μπέργκ είχε φιλικές σχέσεις με την Άλμα και προφανώς ταράχτηκε πολύ από αυτόν το πρώιμο θάνατο. Το έργο είναι το τελευταίο που ολοκλήρωσε ο Berg, μιας και πέθανε και αυτός μάλλον πρόωρα, τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.

Το κοινό αποκρίθηκε με μάλλον αμήχανο και χλιαρό χειροκρότημα – όχι και τόσο περίεργο μιας και επρόκειτο για «μοντέρνο» έργο και τα μη τονικά έργα η αλήθεια είναι πως προκαλούν μια κάποια αμηχανία. Ωστόσο μετά από λίγο «θυμήθηκε» πως έπαιζε ο Καβάκος και άρχισε να χειροκροτά όλο και περισσότερο, αναζητώντας το πολυπόθητο ανκόρ :-) Το οποίο και ήλθε τελικά με κάτι πολύ όμορφο και πολύ όμορφα παιγμένο, αλλά που δεν μπόρεσα να αναγνωρίσω. Μου θύμισε έντονα Μπαχ και μάλιστα τις σουΐτες για τσέλλο, μιας και είχε αυτά τα έντονα leaps στην μελωδική γραμμή προκειμένου να ακομπανιάρει τον εαυτό του.

Στο δεύτερο μέρος είχαμε την Μεγάλη του Σούμπερτ. Αρκετά πιο mainstream έργο, ωστόσο όχι και τόσο κοινό στα καθ’ ήμάς. Δεν θα έλεγα πως είναι η αγαπημένη μου μιας και προτιμώ την Ημιτελή και την 3η. Όμως φάνηκε καθαρά πως εδώ ήταν το πεδίο που Norrington. Καθαρός ήχος με πολύ λίγο βιμπράτο και μια ερμηνεία που μπορεί να μην ήταν κάτι το εξαιρετικό, ωστόσο είχε προσωπικότητα και άποψη. Αξιοπερίεργη η μίξη στο χάλκινα – είχαμε σύγχρονα κόρνα και φυσικές τρομπέτες και τρομπόνια εποχής. Ιδιαίτερα τα τρομπόνια ήταν πολύ ευδιάκριτα με την χαρακτηριστική μελένια χροιά τους και την ιδιαίτερη στενή και κωνική καμπάνα τους.

Αυτά εν ολίγοις. Μια πολύ καλή ορχήστρα και ένας από τους μεγάλους μαέστρους του καιρού μας σε μια πολύ πετυχημένη βραδυά.

Ps. Η φώτο που βρήκα είναι πολύ ταιριαστή θαρρώ με το πνεύμα του μαέστρου, σε όλη την διάρκεια της συναυλίας :-)

John Williams came to town

Την Πέμπτη 12-3-9, είπα να πάω να ακούσω το ρεσιτάλ του αστέρα της κλασικής κιθάρας, John Williams. Δεν θα έλεγα πως εντυπωσιάστηκα.

Πολύ καλός ο Williams, έπαιξε εξαιρετικά και είχε και πολύ καλή σκηνική παρουσία. Σχεδόν σε όλα τα κομμάτια που έπαιξε έκανε μια εισαγωγή και με αρκετό χιούμορ μάλιστα. Ωστόσο το στήσιμο του event έπασχε. Κατ’ αρχάς η μεγάλη αίθουσα του Μεγάρου δεν είναι κατάλληλη για ρεσιτάλ ακουστικής κιθάρας. Είναι πολύ μεγάλη και ο ήχος χάνετε. Έτσι επέλεξαν να έχουν ενίσχυση στο ήχο, οπότε ουσιαστικά ακούγαμε από τα ηχεία.

Από την μια μεριά λοιπόν η τεράστια αίθουσα από την άλλη ο ενισχυμένος ήχος καταστρέψανε την επαφή του καλλιτέχνη με το κοινό. Είχα την αίσθηση πως παρακολουθούσα την συναυλία από την τηλεόραση ένα πράμα. Βέβαια δεν νομίζω η μεγάλη πλειοψηφία του κοινού να είχε τέτοια προβλήματα. Άλλωστε το ακροατήριο της συγκεκριμένης συναυλίας δεν αποτελούνταν από μόνο ακροατές κλασσικής μουσικής. Ο Williams έχει και κοινό που περισσότερο ακούει ποπ και ροκ μουσική.

Μας έπαιξε:

Α’ Μέρος

ΑΝΤΟΝΙΟ VIVALDI
Κοντσέρτο έργο 3, αρ. 9

DOMENICO SCARLAΤI
Δύο σονάτεs

ENRIQUE GRANADOS
Valses poéticos

ISAAC ALBÉNIZ
Torre Bermeja

JOHN WILLIAMS
Notes in the Margin

Β’ Μέρος

AGUSTIN BARRIOS MANGORÉ
La catedral

JOHN WILLIAMS
Prelude to a Song
Ορen End
Song without Words
Hello Francis

ΕΝΝΙΟ MORRICONE
Θέµα τns ταινίαs Σινεµά ο Παράδεισοs

STANLEY MAYERS
Καβατίνα από την ταινία Ο ελαφοκυνnγόs

JOHN Τ. WILLIAMS
Θέµα τns ταινίαs Η λίστα του Σίντλερ

PETER SCULTHORPE
Djilile

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΙΡΛΑΝΔΕΖΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ
Carolan's Concerto
The Little and Great Mountain
The Bottom of the Punchbowl
Jackson's Morning Brush

Και μια γεύση (όχι από την συγκεκριμένη βραδυά ωστόσο)

Θαΐς

Την Τρίτη 10-3-9 παρακολούθησα την Θαΐδα του Massenet στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (73). Μια πολύ καλή παραγωγή (παραγωγή του ΟΜΜΑ), που όμως δεν με ενθουσίασε. Η παραγωγή τα είχε όλα στη σωστή δόση και σε υψηλή ποιότητα, όμως το αποτέλεσμα ήταν κάπως άψυχο. Ήταν σαν να φτιάξαμε ένα φαγητό με άριστα υλικά, πολύ καλά κουζινικά σκεύη, να ακολουθήσαμε την συνταγή με ευλάβεια όμως το αποτέλεσμα να μην είναι τόσο καλό όσο θα έπρεπε.

Μια από τις περιπτώσεις που φαίνεται καθαρά η διαφορά του live performance από την αναπαραγωγή ή την αναμετάδοση. Και μια πολύ καλή απόδειξη του γιατί η ζωντανή παρακολούθηση μιας όπερας είναι μοναδική. Γιατί το γεγονός πως η παράσταση απέτυχε να περάσει τα vibrations της στο κοινό, μόνο being on site μπορείς να το καταλάβεις.

Well, η παράσταση είχε αρκετά εύστοχα μεταφερθεί από την Αίγυπτο του 4ου μ.Χ. αιώνα στην εποχή του μεσοπολέμου. Πολύ όμορφα η ανάπλαση του χώρου (και χρόνου) και τα κοστούμια – ιδιαίτερα τα κοστούμια της Θαΐδος ήταν σούπερ! Πολύ πετυχημένη η ιδέα που μετάτρεψε την Θαΐδα σε ηθοποιό του βωβού κινηματογράφου. Η ιδέα υποβάλλονταν πολύ ταιριαστά με σκηνές της ταινίας La Passion de Jeanne d' Arc του Carl Dreyer, που προβάλλονταν στο πίσω μέρος της σκηνής και επίσης από την αρχή της 3ης πράξης όπου αναπαρίστατο επί σκηνής ένα γύρισμα.

Επιπροσθέτως, η παράσταση είχε εξαιρετικά σκηνικά, πολύ καλή σκηνοθετική σύλληψη και μερικά πολύ εντυπωσιακά σκηνικά ευρήματα που συντέλεσαν σε μερικές σκηνές μεγάλης ομορφιάς. Οι παγωμένες σκηνές του πλήθους με τις οποίες άρχιζε κάθε πράξη ήταν ιδιαίτερα καλές. Πολύ μου άρεσε επίσης ο δυνατός κρότος που περίμεναν για να ξεπαγώσει η σκηνή (στην 1η πράξη το φλας ενός φωτογράφου, στην 2η μια κλακέτα σκηνοθέτη). Όλες οι σκηνές πλήθους ήταν πολύ καλές με αποκορύφωμα την σκηνή της δεύτερης πράξης με τις Μυρτάλη και Κροβύλη να χορεύουν πάνω σε ένα τραπέζι και τον Νικία να σκορπάει λεφτά στον αέρα. Το visual part ήταν γενικώς top ποιότητας. Ίσως να ήταν λίγο βάρβαροι οι φωτισμοί για τα φτωχά μου ματάκια αλλά overall το θέαμα ήταν χάρμα ειδέσθε.

Η παράσταση έτυχε επίσης πολύ καλών πρωταγωνιστών. Ιδιαίτερη η Marlis Petersen ως Θαΐδα – άλλωστε στον δικό της ρόλο στηρίζετε ουσιαστικά η παράσταση. Έτρεξε, χόρεψε, χτυπήθηκε και τραγούδησε πολύ καλά. Εντυπωσιακός ο τρόπος που επεδείκνυε την τεχνική της πηδώντας απότομα από το φορτίσσιμο στο πιανίσιμο. Μελωδικότατη, ήταν μια απόλαυση να την παρακολουθείς, ιδιαίτερα στις poser φάσεις της με την Αθαναήλ στην 1η & 2η πράξεις, όταν ήταν απαστράπτουσα ειδωλολάτρις. Είχε βέβαια και κάποιες στιγμές που δεν μου πολυάρεσαν – συγκεκριμένα στην αρχή της δεύτερης πράξης όταν χτυπιόνταν με τα υπαρξιακά της. Περισσότερο σαν ατσούμπαλες χορευτικές κινήσεις μου φάνηκε αυτό που έκανε.

Κοντά της ο Anthony Michaels-Moore ως Αθαναήλ, βέβαια δεν στάθηκε στο ύψος της αλλά σίγουρα ήταν πολύ καλός. Πολύ καλή η ερμηνεία του αλλά κάπως… ακαδημαϊκή να την πω; Λίγο άψυχη; Σε σημεία ήταν πολύ καλός σε άλλα μου φαίνονταν κάπως αποστασιοποιημένος.

Πολύ καλοί ήταν και οι Κυριακίδου, Καθαρίου, Καραγιάννη και Κορωναίος ως Κροβύλη, Μυρτάλη, Αυλητρίδα και Νικίας, αντιστοίχως. Βέβαια, εκτός ίσως του Νικία, οι ρόλοι τους ήταν αρκετά μικροί, ωστόσο όπου έπαιξαν ήταν πολύ καλοί.

Αυτό που δεν μου άρεσε στην παράσταση τελικά έχει να κάνει μάλλον με τον ήχο. Εντάξει δεν είναι και όπερα που βρίθει ηχητικών εκρήξεων, ούτε έντονη δυναμική και πολύ low entropy μελωδική γραμμή είχε, όμως κάθε φορά δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι πως λίγη ενίσχυση στον ήχο δεν θα ήταν άσχημη ιδέα. Το όλο ηχητικό μέρος ήταν κάπως υποτονικό. Λίγο το πιτ που βρίσκεται στο κέντρο της γης, λίγο η μέτρια ακουστική της αίθουσας νομίζω πως έπνιξαν αρκετά τον ήχο. Μα τι πρόβλημα έχει αυτή η αίθουσα τελικά; Μήπως δεν ανακλά τίποτα πίσω; Λες και υπήρχε κάποιος sound sucker που «φρόντιζε» συνεχώς για τα αυτιά μας :-)

Όσον αφορά την ορχήστρα, αν εξαιρέσει κανείς την ένταση, θα έλεγα πως η ερμηνεία της Ορχήστρας των Χρωμάτων ήταν πολύ καλή. Ομολογώ πως ούτε η όπερα ούτε η ορχήστρα μου είναι οικείες, πάντως δεν θα δίσταζα να αποδώσω στον μαέστρο την απόδοση της ορχήστρας, μιας και το επίπεδο των ελληνικών συνόλων είναι λίγο-πολύ γνωστό. Πιθανόν βέβαια να σφάλλω σε αυτή μου την γενίκευση.

Επίσης να πω πως αυτοί οι μουσικοί της Ορχήστρας των Χρωμάτων πρέπει να είναι τελείως χάπατοι. Καλά δεν πήραν χαμπάρι πως ολόκληρη η 2η σκηνή της 3ης πράξης παραλήφθηκε; Πως επέτρεψαν αδιαμαρτύρητα τέτοια παραποίηση στο λιμπρέτο; Δεν έβγαλαν ούτε μια ανακοίνωση ούτε μια διαμαρτυρία, τίποτα! Αφήστε δε το φιλί που πήγε να δώσει ο Αθαναήλ (ένας άνθρωπος ενδεδυμένος το σχήμα του Θεού) στην Θαΐδα (μια … ελευθέρων ηθών, to say the least)! Πως το κατάπιαν αυτό! Πότε θα μπεί κάποιο όριο επιτέλους στην αυθαιρεσία των καλλιτεχνών! Μας βλέπουν και παιδιά! Πλήρης κατάπτωση των ηθών, τι να πει κανείς….

Αυτά. Εν κατακλείδει μια μάλλον άνιση παράσταση, με ένα πολύ καλό οπτικό μέρος και ένα υποτονικό ηχητικό. Δεν λέω πως ήταν _απολύτως_ υποτονικό το μουσικό μέρος. Όμως υστερούσε αισθητά σε σχέση με το οπτικό.

Οι κυριότεροι συντελεστές:

Μουσική Διεύθυνση Michel Plasson, Σκηνοθεσία Arnaud Bernard, Σκηνικά Νίκος Πετρόπουλος, Κοστούμια Carla Ricotti, Φωτισμοί Vinicio Cheli, Θαΐς Marlis Petersen, Αθαναήλ Anthony Michaels-Moore, Νικίας Αντώνης Κορωναίος, Παλαίμων Χριστόφορος Σταμπόγλης, Ηγουμένη Αλμπίνα Αλεξάνδρα Παπατζιάκου, Κροβύλη Ειρήνη Κυριακίδου, Αυλητρίδα Βασιλική Καραγιάννη, Μυρτάλη Αγγελική Καθαρίου, Χορεύτρια Giulia Condulmari

Πλουσιότατο φωτογραφικό ρεπορταζ, όπως πάντα στου Πάρσιφαλ.

Ο Λάζαρος

Μια πολύ ενδιαφέρουσα βραδυά μας επιφύλαξε η ΚΟΑ, την Κυριακή 8-3-9, στην μεγάλη αίθουσα του Μεγάρου. Συγκεκριμένα μας παρουσίασε σε μορφή κοντσερτάντε την μονόπρακτη όπερα του Cristóbal Halffter Λάζαρος, υπό την διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη (80).

Σύγχρονη όπερα – παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Όπερα του Κίελου πέρσυ τον Μάϊο – πραγματεύεται το θέμα του θανάτου. Σύμφωνα με το booklet της παράστασης πρόκειται τρόπον τινά για ένα Ευαγγέλιο του Λαζάρου. Ο Λάζαρος, βρίσκεται μετά την σύλληψη του Ιησού στον κήπο της Γεθσημανής. Κυνηγημένος, βρίσκει καταφύγιο στον τάφο του.

Τα κύρια πρόσωπα του δράματος είναι (εκτός από τον Λάζαρο) ο Ιούδας, η Μαρία (η Μαγδαληνή υποθέτω) και η Μάρθα (η αδελφή της). Το έργο έτυχε να έχει και στους 4 αυτούς ρόλους πολύ καλούς ερμηνευτές. Κατ’ αρχάς ο Jörg Sabrowski ως Λάζαρος μας πέρασε έναν χαρακτήρα ελεύθερο, απελευθερωμένο από τα δεσμά του θανάτου. Πάσχει μεν ως θνητός και υποφέρει από τα γήινα αλλά όμως όπως λέει και ο ίδιος «Θα πρέπει να είμαστε ελεύθεροι […] Θα πρέπει να ζούμε σαν να είχαμε ήδη πεθάνει, προπορευμένοι της έγερσής μας». Από τους υπόλοιπους, νομίζω πως άνετα όμως ξεχώρισαν ο Stefano Palatchi με την ιδιαίτερης χροιάς φωνή του ως Ιούδας, και η Diana Tiegs με το ιδιαίτερο πάθος που ερμήνευσε την Μαρία. Επίσης πολύ καλός και ο Alfredo Garcia στο ρόλο του Μάλχου.

Σε αρκετά καλή μέρα η ΚΟΑ, νομίζω πως κατάφερε να αποδώσει αρκετά πιστά το πνεύμα του συνθέτη. Με μεγάλη σύνθεση και πληθώρα χάλκινων (μέτρησα 4-5 τρομπόνια) και κρουστών, ο συνθέτης παρουσίασε ένα ηχητικό χαλί από ήρεμες μελωδικές γραμμές που διακόπτονταν από εκρήξεις δύναμης. Αρκετά ελκυστική μουσική γραφή που φάνηκε να αρέσει πολύ στο εξαιρετικά ευάριθμο κοινό, που την αντάμειψε με αρκετά έντονα χειροκροτήματα στο τέλος.

Στάθηκε λίγο άτυχος ο Λάζαρος σε αυτό το θέμα μιας και συνέπεσε με την επεισοδιακή Ρουσάλκα της Λυρικής και την 2η μέρα της Θαΐδος. Έτσι κάποια στιγμή αναρωτήθηκα αν ήταν περισσότερος κόσμος επί σκηνής απ’ ότι στο ακροατήριο (εντάξει, ήταν περίπου διπλάσιοι κάτω :-))

Οι ρόλοι του έργου:

Λάζαρος Jörg Sabrowski βαρύτος, Ιούδας Stefano Palatchi µπάσσοs, Μάρθα Marina Pardo µετζοσοπρόνο, Μαρία Diana Tiegs σοπράνο, Ιάκωβος, Φρουρός Α’ Eduardo Santamaria τενόροs, Ιωάννης, Φρουρός Β’ Gustavo Pena τενόροs, Ανδρέας Fernando Latorre µπάσοs, Σιμών, Μάλχος Alfredo Garcia βαρύτονοs

Η δομή του έργου:

ΠΡΕΛΟΥΔΙΟ - Η σύλληψη          

ΣΚΗΝΗ Α  - Η νύχτα στή Γεθσηµανή

- Εµφάνιση και φυγή του Λαζάρου

- Ο lούδαs αντιµέτωποs µε τον Μάλχο

ΙΝΤΕΡΛΟΥΔΙΟ Α - Δρόµοs τns Bιθυνίας

ΣΚΗΝΗ Β - Καταφύγιο στη Βιθυνία

- Συνάντηση µε τη Μάρθα και τη Μαρία

- Η Μάρθα και η Μαρία µόνεs

ΙΝΤΕΡΛΟΥΔΙΟ Β - Δρόµοs του τάφου  

ΣΚΗΝΗ Γ - Το όνειρο του Λαζάρου

- Το όνειρο των αδελφών του

- Το όνειρο των κοιµώµενων

IΝΤΕΡΛΟΥΔIΟ Γ - Ξύπνnµα του Λαζάρου

ΣΚΗΝΗ Δ - Ξηµέρωµα oτn Βιθυνία

- Άφιξη του lούδα

- lούδαs και Σίµων

- Η δίκη

- Διάλογοs lούδα και Λαζάρου

IΝΤΕΡΛΟΥΔΙΟ Δ - Μέρα, και ξαφνικά σκοτάδι

ΣΚΗΝΗ Ε - Η εξορία

- Αποχωρισµόs

- Η αναµoνή στον τάφο

- Αέναο πρωινό

Η Νεράϊδα και οι Ταλιμπάν

Επεισοδιακή η πρεμιέρα της Rusalka της ΛΣ, την Παρασκευή 9-3-9 (80). Η ομοφοβία και ο συντηρητισμός της μεγάλης πλειοψηφείας των νεοελλήνων ξεσπάθωσε και γιουχάρισε μια παραγωγή, η οποία μπορεί να μην ήταν σούπερ, είχε όμως πολλά καλά στοιχεία και σίγουρα ήταν από τις καλύτερες εμφανίσεις της ορχήστρας της Λυρικής.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Κατ’ αρχάς η σκηνοθέτιδα δεν έμεινε πιστή στο πρωτότυπο, αλλά θέλησε να χρησιμοποιήσει τους λαϊκότροπους μύθους του λιμπρέτου για κάτι άλλο. Όπως διαβάζουμε από το documentation της παράστασης: «Αντλώντας έμπνευση από το συναρπαστικό βίο του Λουδοβίκου Β’, βασιλιά της Βαυαρίας, επιλέξαμε να δούμε τη Ρούσαλκα μέσα από τα μάτια του πρίγκιπα. Ωστόσο, η Ρούσαλκα δεν υπάρχει. Είναι μονάχα ένα παραμύθι. Είναι μια νεράιδα στο φεγγαρόφωτο. Είναι ένα όραμα στην καταχνιά. Κι όταν ο πρίγκιπας κοιτά στο νερό, αντικρίζει απλώς το είδωλό του. Εκείνη θα γίνει το θηλυκό του κομμάτι. Θα αντιπροσωπεύσει την ψυχή του, τα όνειρα και τις μαγικές του ανάγκες, ώστε να αντέξει τον κόσμο και την ίδια του τη ζωή».

Εκτός από τα παραπάνω είχαμε όμως και επεμβάσεις στην δραματουργία (και κατ’ επέκταση και στην μουσική) του έργου με βασικότερες τις αλλαγές στην Β’ πράξη. Έτσι όλες οι ετοιμασίες του γάμου είχαν παραληφθεί. Επίσης οι ρόλοι του Gamekeeper και του παραπαιδιού της κουζίνας δεν υπήρχαν καθόλου. Το αν ήταν επιτυχείς οι επεμβάσεις ή όχι είναι συζητήσιμο. Ενδεχομένως να μην προσθέταν στο δράμα προς την κατεύθυνση που είχε η Wassermann στο νού της, οπότε καλά έκανε και τις έκοψε. Βέβαια αλλάζει το αρχικό έργο έτσι και θα πρέπει να κρίνουμε αν κάτι τέτοιο είναι δόκιμο. Αλλά νομίζω πως ότι και να νομίζουμε η ζωή έχει ήδη δώσει απαντήσεις: είναι δόκιμο εδώ και πάαααααρα πολύ καιρό. Είθισται κατά συρροή, οπότε είναι αποδεχτό. Πάντως τον μπερδεμένο και αποπροσανατολισμένο από την ομοφυλοφιλία του πρίγκιπα νομίζω πως καλά τον απόδωσε (η Wassermann).

Μέτρια μου φάνηκαν τα σκηνικά. Η δράση εξελίσσονταν σε ένα μεγάλο χώρο το οποίο υποθέτω πως παρίστανε κάποιο μεγάλο δωμάτιο (μουσικής; εκδηλώσεων;) του παλατιού του πρίγκιπα. Διαγώνια στο χώρο δέσποζε ένα χώρισμα-καθρέφτης, οπού εκεί λάμβανε συνήθως χώρα η επικοινωνία του πρίγκιπα με τον «θηλυκό του εαυτό». Όλη η δράση εξελλίσσονταν σε αυτό το χώρο. Πχ. οι σκηνές της πρώτης πράξης με τις νύμφες και τα ξωτικά να μπαινοβγαίνουν στην λίμνη και να τσαλαβουτούν στις όχθες της, αποδίδονταν ως μουσική συναυλία με τις νύμφες και το watergoblin να διαβάζουν τις πάρτες τους. Στην εποχή και περίγυρο του Λουδοβίκου Β' παράπεμπαν και τα όμορφα κοστούμια.



Αυτά όσον αφορά το δραματουργικό και οπτικό μέρος. At the bottom of the line, nothing really shocking.

Όσον αφορά το ηχητικό μέρος όμως, η παράσταση ήταν πολύ καλή. Κατ’ αρχάς η ορχήστρα μετά από ένα αμήχανο ξεκίνημα μας έδειξε το πολύ καλό της πρόσωπο, που σπάνια μας δείχνει. Είχε άποψη, δομή, ήταν συντονισμένη (εκτός από 1-2 minor cases) και αρκετά καλή άρθρωση και έλεγχο της δυναμικής. Πολλά μπράβο στο μαέστρο για όλα αυτά, μιας και κατάφερε να περάσει την άποψη του σε μια εν γένει μέτρια ορχήστρα. Σίγουρα τα μπασίματα δεν ήταν επιπέδου γερμανικής ορχήστρας, αλλά κι αυτό που κατάφερε λίγο δεν είναι. Η μόνη παράληψή του ήταν πως δεν έλαβε υπ' όψιν του την άθλια ακουστική του χώρου. Όταν η ορχήστρα φόρτσαρε σκέπαζε τα πάντα (και μας έπαιρνε και τα αυτιά). Αυτή η αναδόμηση του πιτ δεν ήταν για καλό τελικά.

Επιπροσθέτως, η παράσταση είχε την τύχη να έχει 4 πολύ καλές φωνές. Κατ’ αρχάς η Denisa Hamarová στον διπλό ρόλο ως Ježibaba και Ξένη Πριγκίπισσα ήταν καταπληκτική. Τόσο ως φωνή όσο και ως σκηνική παρουσία, είναι εντυπωσιακή γυναίκα, ήταν νομίζω ένα από τα σπουδαιότερα assets της παράστασης. Την Hamarová  και τον Kyzlink τους είχα απολαύσει και πέρσυ σε μια εντελώς fantasy παράσταση και ως εκ τούτου είχα high expectations (τα οποία και δικαιώθηκαν τελικά). Βρήκα ιντριγκαδόρικο και mind-provocative την επιλογή του να ερμηνευτεί η Ježibaba και η Ξένη Πριγκίπισσα από την ίδια μονωδό. Τι ήθελε να πει εδώ ο ποιητής; Μήπως τα δύο διαφορετικά άτομα που καθορίζουν την τύχη της Ρουσάλκα (δηλ. του πρίγκιπα) δεν είναι τα άτομα αυτά καθ’ εαυτά αλλά η γυναικεία φύση; Ίσως παρατραβηγμένο. Πολύ θα ήθελα να ακούσω την άποψη της σκηνοθέτιδας επ’ αυτού.

Από κοντά στην Hamarová και η Natalia Ushakova ως Rousalka. Ομολογώ πως στην αρχή μου φάνηκε ολίγον μέτρια αλλά όσο περνούσε η ώρα ανέβηκε και στο τέλος ήταν πολύ καλή. Άψογη φωνή, δυνατή, λαμπερή με πολύ καλή τεχνική ήταν μια εξαιρετική Ρουσάλκα και δίκαια έλαβε το πολύ δυνατό χειροκρότημα στο τέλος.

Οι δύο αντρικές φωνές ήταν επίσης πολύ καλές. Ιδιαίτερα ο ρόλος του πρίγκιπα που στη συγκεκριμένη προσέγγιση ήταν και ο κεντρικός. Εξαιρετικός ο Pavel Černoch, τραγούδησε άλλοτε με ηδυπάθεια, άλλοτε ερωτικά, άλλοτε μπερδεμένα αλλά πάντα μέσα στο πνεύμα της σκηνοθέτιδας. Πολύ καλή φωνή, νομίζω πως και αυτός βρέθηκε σε πολύ καλή βραδυά. Πολύ καλός επίσης και ο Yevhen Shokalo στο ρόλο του Watergoblin, όσο και αν ο ρόλος του είχε υποβαθμιστεί.

Πολύ μου άρεσαν και οι τρεις νύμφες οι οποίες έκαναν και πολύ τολμηρή εμφάνιση (μαζί με την Ježibaba) στην τρίτη πράξη, μιας και το ντεκολτέ τους ήταν μάλλον … βαθύ :-)))

Πάμε τώρα στα extra-musical. Η ομοφυλοφιλία του Λουδοβίκου δεν ήταν και τόσο λανθάνουσα επί σκηνής. Έτσι είχαμε κάποιες σκηνές με αρκετά έντονο ομοφυλοφιλικό flavour. Μην φανταστείτε και τίποτε extreme, κάποια φευγαλέα χάδια και ίσως και ένα φιλί. Επίσης είχαμε στην Τρίτη πράξη τις τρεις νύμφες και την Hamarová να τριγυρνάνε γυμνόστηθες επί σκηνής. Έ όλα αυτά ενόχλησαν μεγάλη μερίδα του συντηρητικού κοινού της Λυρικής. Και μάλιστα, ενόχλησαν και το συνδικαλιστικό όργανο των μουσικών, το οποίο είχε άποψη και θέλησε μάλιστα να την επιβάλλει. Με ένα τραγελαφικό κείμενο που μας μοίραζαν μόλις μπαίναμε, στο οποίο μπερδεύουν μέσα και παιδάκια (πουλάνε πολύ αυτά στην Ελλάδα), προσπάθησαν να μας πείσουν πως αυτοί δεν ευθύνονται καθόλου για την ομοφυλοφιλία της παράστασης. Τι επαρχιωτισμό αλήθεια αποπνέουν όλες αυτές οι δημοσιοϋπαλληλικές συντεχνίες!


Υποθέτω πως το υπογράφει το ΔΣ του Συλλόγου των μουσικών της ορχήστρας, μιας και δεν φαντάζομαι η ορχήστρα να έχει άλλο ξεχωριστό ΔΣ. Από πότε η ορχήστρα πρέπει να επιβάλει την (οπισθοδρομική και ομοφοβική) άποψή της στην σκηνοθετική προσσέγγιση ενός έργου; Δεν καταλαβαίνουν πως με αυτό τον τρόπο υποδαύλισαν και εμμέσως υποστήριξαν και δικαιολόγησαν τα γιούχα; Ή αυτός ήταν εξαρχής ο σκοπός τους; Είναι δυνατόν να προκαλούν τους θεατές να τους γιουχάρουν; Και μάλιστα σε μια βραδυά που έπαιξαν τόσο καλά; Εν τω μεταξύ το γελείο του θέματος είναι πως στο τέλος, που οι μισοί χειροκροτούσαμε με μανία και οι άλλοι μισοί γιούχαραν, οι μουσικοί από το πιτ χειροκροτούσαν και αυτοί με ενθουσιασμό! Καλά δεν κατάλαβαν πως ο σύλλογος είναι αυτοί οι ίδιοι;

Σαν να μην έφταναν τα αδιακαιολόγητα γιούχα, το φανατισμένο γηπεδικό κοινό ούτε που έπαιρνε χαμπάρι τι γιούχαρε. Λες και εκτελούσε διατεταγμένη υπηρεσία. Και καλά να γιουχάρουν την Wassermann, όμως γιούχαραν την καταπληκτική Hamarová (επειδή ήταν γυμνόστηθη υποθέτω – τουλάχιστον την γιούχαραν λίγο), τον μαέστρο (!), τον Černoch(!!!) (πάρα πολύ αυτόν). Μα ένα ρόλο έπαιζε και ήταν και πολύ καλός στο ρόλο του!

Να σημειώσω πως το κοινό που γιούχαρε ήταν στο πάνω διάζωμα και στο πίσω μέρος της πλατείας. Επίσης πολύς κόσμος δεν γιούχαρε αλλά χειροκροτούσε, βέβαια τα χειροκροτήματα δεν μπορούσαν να σκεπάσουν τα γιούχα. Τέλος να πω πως η προσωπική μου γνώμη είναι πως το γιουχάρισμα είναι αποδεκτό μόνο άμα νοιώθει κανείς πως τον κοροϊδεύουν και όχι όταν διαφωνεί με τις καλλιτεχνικές επιλογές. Αμα ήταν έτσι τότε σε κάθε όπερα θα έπρεπε να είχαμε γιουχα.

Αυτά. Εν κατακλείδει μια αρκετά καλή παράσταση που κατάφερε να βγάλει στην επιφάνεια και σε όλη τους την μεγαλοπρέπεια τον επαρχιωτισμό και τον συντηρητισμό του ελληνικού κοινού.

Οι κυριότεροι συντελεστές:

Μουσική Διεύθυνση  Jaroslav Kyzlink, Σκηνοθεσία Marion Wassermann,  Σκηνικά Thierry Good, Κοστούμια Bruno Falatol, Χορογραφία Έφη Καρακώστα, Φωτισμοί Pierre Dupouey, First Wood Nymph Sofia Soloviy, Second Wood Nymph Maria Marketou, Third Wood Nymph Eleni Voudouraki,  Vodník Yevhen Shokalo, Rusalka Natalia Ushakova, Ježibaba/Foreign Princess Denisa Hamarová, Hunter Ζαχαρίας Τσούμος, Prince Pavel Černoch

Επίσης να μην ξεχάσω να πω πως ήταν μια συμπαραγωγή με την Όπερα της Νίκαιας.

PS. O Λουδοβίκος II ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Βαυαρίας και ανηψιός του δικού μας Όθωνα. Περισσότερα εδώ.

Τα Ολύμπια

Μια πολύ όμορφη και ενδιαφέρουσα βραδυά μας πρόσφερε το σύνολο μπαρόκ μουσικής Latinitas Nostra, την Τετάρτη 4-3-9 το βράδυ στην μικρή αίθουσα του Μεγάρου (80). Υπό την διεύθυνση του Μαρκέλλου Χρυσικόπουλου μας παρουσίασαν σε κοντσερτάντε μορφή την Ολυμπιάδα του Antonio Caldara.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Χρυσικόπουλου (από το booklet της παράστασης) ο στόχος δεν ήταν να ανεβάσουν μια κατά το δυνατόν πιστότερη εκδοχή της όπερας, αλλά μάλλον να αποδώσουν το πνεύμα της και να παρουσιάσουν τις βασικές πτυχές του δράματος. Έτσι είχαμε αρκετές περικοπές αλλά και αλλαγές στους ρόλους (πχ ο Κλεισθένης ήταν μπάσσος, ο Λυκίδας βαρύτονος – δεν ήταν έτσι στο ορίτζιναλ), χωρίς ωστόσο να διακυβευτεί ο στόχος του Χρυσικόπουλου. Νομίζω πως στο πλαίσιο που τέθηκε η παράσταση ήταν αρκετά επιτυχημένη.

Βεβαίως εκτός από το δραματουργικό κομμάτι υπάρχει και το ηχητικό. Και εδώ θα έλεγα πως ήταν μια εξαιρετική παράσταση. Άλλωστε επί σκηνής είχαμε ένα all-star gathering της ελληνική μπαρόκ σκηνής. Τόσο στα έγχορδα (εποχής) όσο και φωνητικά οι καλλιτέχνες νομίζω πως μας έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό. Δύσκολα θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάποιον και αν το έκανα θα το έκανα λόγω ρόλου μάλλον παρά λόγω απόδοσης.

Το μόνο στοιχείο που μου χτύπησε άσχημα ήταν η επιλογή του να υπάρχει ένας ηθοποιός να παρουσιάζει αποσπάσματα από το λιμπρέτο του Μεταστάζιο, ανάμεσα στα ηχητικά μέρη. Δεν λέω πως ήταν κακός σε αυτό το ρόλο ο Κων/νος Αβαρικιώτης, κάθε άλλο. Ήταν πολύ καλός, αλλά το να απαγγέλει την μετάφραση του Ρήγα Φεραίου σε αρχαΐζουσα καθαρεύουσα και μάλιστα με τόσο σκωπτικό τρόπο, θεωρώ πως δρούσε αντιφατικά σε σχέση με το δράμα. Θέλω να πω πως το δράμα δεν είχε τίποτα το κωμικό και το να το υποσκάπτεις συνεχώς με κωμικό τρόπο δεν νομίζω πως λειτουργούσε in favour. Επίσης, ιδιαίτερα στο πρώτο μέρος, οι συχνές διακοπές ήταν ενοχλητικές και στη ροή της μουσικής (αλλά και του δράματος). Ευτυχώς στο δεύτερο μέρος ήταν πολύ μικρός ο ρόλος του ηθοποιού και εύκολα μπορούσε κανείς να το αγνοήσει.

Αυτά. Overall μια πολύ ευχάριστη έκπληξη (μιας και δεν ήμουν σίγουρος in advance στο τι θα έβλεπα). Ελπίζω να έχουμε περισσότερο Latinitas Nostra στο μέλλον!

Οι κυριώτεροι συντελεστές:

Πέτρος Μαγουλάς Κλεισθένηs, Θεοδώρα Μπάκα Αργήνη, Κασσάνδρα Δηµοπούλου Αριστέα, Νίκοs Σπανόs Μεγακλήs, Χάρns Ανδριανόs Λυκίδαs, Γιάννns Ιδοµενέωs Αµύντας, Βαγγέλns Αγγελάκns Άλκανδροs

LATINITAS NOSTRA
Φανή Βοβώνη βιολί, Σίµοs Παπάναs βιολί, Χρήστοs Βλάχοs βιόλα, Ιάσων Ιωάννου βιολοντσέλο, Δnµήτρns Τίγκας βιολόνε, Θοδωρήs Κίτσοs θεόρβη/µπαρόκ κιθάρα, Γιώργοs Πέτρου τσέµπαλο, Μάρκελλοs Χρυσικόπουλοs τσέµπαλο

ps. Ξέχασα να πω πως η σκηνοθετική προσέγγιση ήταν του Αλέξανδρου Ευκλείδη

City of Birmingham Symphony Orchestra

Την περασμένη Πέμπτη 26-2-9, παρακολούθησα την πολυαναμενόμενη συναυλία της CBSO, υπό τον Andris Nelsons (90). H CBSO είναι μια από της ιστορικότερες αγγλικές ορχήστρες (η πρώτη της συναυλία δόθηκε το 1920, υπό τον Edward Elgar) και έγινε αρκετά γνωστή τα τελευταία χρόνια λόγω της πολύ πετυχημένης περιόδου που πέρασε υπό την καθοδήγηση του Simon Rattle – από το 1980 έως 1997 νομίζω. Η ορχήστρα απέκτησε την πολύ καλή της φήμη κυρίως λόγω των ερμηνειών έργων της Ρομαντικής περιόδου. Και σε τέτοια έργα την απολαύσαμε και εμείς.

Στο πρώτο μέρος μας έπαιξαν στην αρχή την Εισαγωγή και Bacchanate από τον Τανχώυζερ και στη συνέχεια το Πρελούδιο και την συμφωνική εκδοχή του Liebestod από τoν Τριστάνο και Ιζόλδη. Στο δεύτερο μέρος ακούσαμε το συμφωνικό ποίημα Θάνατος και Εξαΰλωση, του Richard Strauss.

Πολύ καλή ορχήστρα, εφάμιλλη ίσως των μεγάλων γερμανικών που ακούμε συχνά στο Μέγαρο. Είχε πολύ καλά δουλεμένο ήχο, πολύ καλά έγχορδα, άψογο συντονισμό και εξαιρετικό έλεγχο της δυναμικής. Το μόνο που δεν μου πολυάρεσε ήταν η απόδοση των κόρνων – μάλιστα δεν μπόρεσα να αποφύγω την σκέψη «τόσο καλή ορχήστρα όφειλε να είχε καλύτερα κόρνα». Και μάλιστα σε έργα που τα κόρνα έχουν ιδιαίτερη σημασία. Εν πάσει περιπτώσει, ίσως να ήταν σε κακή βραδυά.

Αυτό ωστόσο που ήταν αναπάντεχα υψηλής ποιότητας ήταν η ανάγνωση του μαέστρου και γενικά η όλη απόδοσή του. Φοβερός ο Andris Nelson και μάλιστα σε τόσο νεαρή ηλικία! Τέλεια δουλεμένες όλες οι φράσεις με σαφέστατη άποψη κάθε στιγμή και μάλιστα άποψη που την επικοινωνούσε με πολύ καθαρό και εύληπτο τρόπο. Πραγματικά εντυπωσιακός! Ίσως έχει κάτι το νερό στη Βαλτική και βγάζει τέτοιους μουσικούς :-) Νομίζω πως η ορχήστρα βρήκε άξιο διάδοχο του Simon Rattle.

Αυτά. Μπίζαραν με Λόεγκριν θαρρώ.

ps. Η φώτο μετά από παρέμβαση του Parsifal :-)