Άρης Αργύρης

Ένα ρεσιτάλ του Άρη Αργύρη παρακολούθησα την Τετάρτη 25-2-9, στην μικρή αίθουσα του Μεγάρου. Είναι η δεύτερη φορά μέσα στον τελευταίο μήνα που τυχαίνει να παρακολουθήσω τον Άρη Αργύρη και η άποψη που σχημάτισα είναι πως η πρώτη πολύ καλή εντύπωση κάθε άλλον παρά τυχαία ήταν.

Δυνατή φωνή, με μεγάλο όγκο και καλή άρθρωση, ήταν αρκετά εντυπωσιακός. Δυστυχώς το κρυολόγημα που τον ταλαιπωρούσε ήταν εμφανές και απέφευγε τις ψηλές νότες, ωστόσο έδειξε μεγάλη άνεση, αυτοπεποίθηση και (συγκατημένα) έκταση φωνής. Μας τραγούδησε και την σκηνή του θανάτου του Ροντρίγκο από τον Δον Κάρλο, την οποία ομολογουμένως την είχε παίξει πάρα πολύ καλά.

Τον συνόδευσε πολύ όμορφα στο πιάνο ο Θανάσης Αποστολόπουλος

Το πρόγραμμα:

Α’ Μέρος

RUGGERO LEONCAVALΙO (1857-1919)
«Si può? ... Si può? ... »
Πρόλογοs (Άρια του Τόνιο) από την όπερα Οι παλιάτσοι

WOLFGANG AMADEUS MOZART (1756-1791)
«Hai già vinta la causa!»
Άρια του Κόµη από την Πράξη Γ', Σκηνή 4 τns όπεραs Οι γάµοι του Φίγκαρο

«Tutto è dispostο» και «Aprite un po' quegli occhi»
Ρετσιτατίβο και Άρια του Φίγκαρο από την Πράξη Δ', Σκηνή 8 τns όπεραs Οι γάµοι του Φίγκαρο

CHARLES GOUNOD (1818-1893)
«Ο sainte medaille [ ... ] Avant de quitter ces lieux»
Άρια του Βαλεντίν από την Πράξη Β', Σκηνή 2 τns όπεραs Φάουστ

GAETANO DΟΝΙΖΕTΙ (1797-1848)
«Cruda, funesta smania»
Άρια του Ενρίκο από την Πράξη Α', Σκηνή 1 τns όπεραs Λουτσία ντι Λαµµερµούρ


Β’ Μέρος

GIUSEPPE VERDI (1813-1901)
«Dί Provenza ίl mar, ίl suol»
Άρια του Ζερµόν από την Πράξη Β'. Σκηνή 8 τns όπεραs Λα Τραβιάτα

«Felice ancor ίο son […] Per me giunto» και «Ο Carlo ascolta […] Io morrò»
Άρια και Σκηνή του θανάτου του Μαρκησίου Πόζα (Ροντρίγκο) από την Πράξη Γ', Μέροs 2 τns όπεραs Ντoν Κάρλο

AUGUSTO ROTOLI (1847-1904)
«Mia sposa sarà la mia bandiera» (καvτσοvέτα)

STANISLAO GASTALDON (1861-1939)
«Musica proibita» (καvτσοvέτα)

GIOACCHINO ROSSINI (1792-1868)
«Largo al factotum»
Καβατίνα του Φίγκαρο από την Πράξη Α’ Σκηνή 2 τns όπεραs Ο κουρέαs τns Σεβίλλns

Borodin Quartet

Ένα από τα σημαντικότερα σύνολα του καιρού μας απολαύσαμε όσοι τυχεροί βρεθήκαμε στο Μέγαρο, το Σάββατο 21-2-9 (88). Συγκεκριμένα, το Kουαρτέτο Μποροντίν έπαιξε για μια βραδυά, έργα αποκλειστικά ρωσικού ρεπερτορίου.

Το Κουαρτέττο Μποροντίν ιδρύθηκε το 1945 και υπήρξε από τα διαμάντια του σοβιετικού μουσικού συστήματος. Ταξίδευε αρκετά συχνά στην Δύση, προκειμένου να επιδείξει τα επιτεύγματα της σοβιετικής τέχνης. Μάλιστα το κουαρτέτο έπαιξε στην νεκρώσιμη τελετή του Στάλιν και αργότερα την ίδια μέρα έπαιξε και στην νεκρώσιμη τελετή του Προκόφιεφ. Αξίζει να σημειώσουμε πως μέχρι πρόσφατα έπαιζε μαζί τους, ο Valentin Berlinsky (πέθανε τον περασμένο Δεκέμβρη), από τα ιδρυτικά μέλη του συγκροτήματος. Επίσης, ανάμεσα στα πολλά trivial που συνοδεύουν το συγκρότημα, πρέπει να αναφέρουμε πως ο Σοστακοβιτς συνήθιζε να δίνει τα κουαρτέτα του στο συγκρότημα να τα παίξουν κατ’ ιδίαν πριν από την δημόσια παρουσίασή τους, προκειμένου να κάνει τις τελικές διορθώσεις.

Η συναυλία ξεκίνησε με το δεύτερο κουαρτέτο του Προκόφιεφ. Αρκετά ελκυστικό έργο και ιδιαίτερα καλή απόδοση. Πολύ καλό δέσιμο, αυτοπεποίθηση στο παίξιμο και πολύ καλή έκφραση των μουσικών προτάσεων. Νομίζω πως το αργό δεύτερο μέρος ήταν και το χάιλάιτ της βραδυάς. Σε σημεία μου θύμισε αρκετά τους σύγχρονους «θρησκευτικούς» προς Βαλτική μεριά (Παρτ, Πεντερέκι κλπ).

Στη συνέχεια ακούσαμε το κοντσερτίνο για κουαρτέτο εγχόρδων του Στραβίνσκι. Έργο που δεν θυμάμαι να είχα ξανακούσει, ένα κλασικό Στραβίνσκιο άκουσμα εποχής. Ωστόσο ήταν και το έργο που μου προξένησε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και περιέργεια, μιας και την άλλη μέρα το παράγγειλα :-)

Στο δεύτερο μέρος μας έπαιξαν το φλαγκσιπ της ημέρας, το πρώτο κουαρτέτο του Μποροντίν. Νομίζω πως και εδώ επέδειξαν με το παραπάνω όλα τα στοιχεία που έκαναν το κουαρτέτο διάσημο. Δηλαδή, εκτός από την τέλεια τεχνική, το πολύ καλό «διάβασμα» του έργου και την άνεση στην απόδοσή του. Επίσης να πω πως πολύ μου άρεσε ο νέος τσελίστας, ο οποίος φαίνεται πως ήδη έχει αποκτήσει το απαραίτητο δέσιμο με τα υπόλοιπα μέλη του κουαρτέτου.

Τα μέλη του κουαρτέττου είναι: 1st violin Ruben Aharonian, 2nd violin Andrei Abramenkov, viola Igor Naidin και cello Vladimir Balshin.

Αυτά.

Ανεμοστρόβιλοι, ανοίξτε τώρα τα φτερά!

Μια από τις πιο έντονες μουσικές εμπειρίες των τελευταίων μηνών μας χάρισε η Freiburger Barockorchester, την Τετάρτη 11-2-8 το βράδυ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (92). Με την συμβολή του κόντρα τενόρου Christophe Dumaux και υπό την «διακριτική» διεύθυνση της Pietra Müllejans, περάσαμε μια Haendel-only βραδυά, με αποσπάσματα από όπερες, ένα κοντσέρτο και μια best-of σουΐτα.

Πρέπει να είναι η 3η φορά που βλέπω την συγκεκριμένη ορχήστρα – την είχα δει παραμονές Χριστουγέννων του 2005 στον Μεσσία του Χέντελ στο Μέγαρο και ξανά στο Beaux Arts των στις Βρυξελλών τον Οκτώβρη του 2006 (και τις δυό φορές υπό τον Ρενέ Γιάκομπς). Και οι δύο προηγούμενες φορές με είχαν αφήσει με τις καλύτερες των εντυπώσεων, οπότε και τα expectations που είχα ήταν ψηλά.

Ευάριθμη η ορχήστρα (~20 άτομα), αρκετά μεγάλη όμως για να είναι αρκετά δύσκολος ο συντονισμός της από κάποιο μέλος της ορχήστρας και όχι ένα full-blown μαέστρο. Ωστόσο η Pietra Müllejans τα κατάφερε περίφημα και η ορχήστρα στάλθηκε στο χαρακτηριστικό πολύ υψηλό επίπεδο των Γερμανικών ορχηστρών. Άψογος συντονισμός, άψογη τεχνική – ιδιαίτερα τα τέσσερα χάλκινα ήταν αξιοθαύμαστα το πώς έπαιρναν το lead από κάποια σημεία που ίσως εκ πρώτοις να φαινόντουσαν επικίνδυνα και αναδείκνυαν με πολύ μεγάλη μουσικότητα και συνέπεια το πνεύμα του συνθέτη.

Η ορχήστρα είχε ένα casual στήσιμο – έτσι όσοι δεν ήταν απαραίτητο να κάθονται (viz. τα τσέλλα και το θεώρβη-like λαούτο) ήταν όρθιοι. Χωρίς αμφιβολία, έδιναν ένα essence αμεσότητας και επαφής με το ακροατήριο. Στην θέση του κορυφαίου βιολιού, η Pietra Müllejans κυριολεκτικά χόρευε, διευθύνοντας και παίζοντας ταυτόχρονα.

Εξαιρετικός και ο Christophe Dumaux στις άριες του Χέντελ. Φωνή λαμπερή, με απόλυτο έλεγχο και πολύ γυμνασμένη, ήταν εντυπωσιακός στα baroque ornaments και στο απόλυτο έλεγχο που είχε στα πιανι και στις τενούτες.

Θα ξεχωρίσω την στιγμή (νομίζω ήταν στην «T'amai, quant'il mio cor gia seppe amarti») του διαλόγου του με το κόρνο. Εξαιρετικός και ο Erwin Wieringa με το μπαρόκ κόρνο. Αν και δεν απόφυγε στην αρχή ένα γλίστρημα σε ένα leap προς τα ψηλά, είχε πολύ καλό ήχο και μόλις ζεστάθηκε ήταν άπιαστος. Ιδιαίτερα σε ένα τέτοιο όργανο με ένα timbre που εμένα τουλάχιστον μου φέρνει στο νου ζεστή, πηχτή ρευστή σοκολάτα :-)

Αυτά. Μοναδική μελανή εικόνα το ακροατήριο της αίθουσας. Τέτοια ορχήστρα και να παίζει μπροστά σε άδεια καθίσματα! Κρίμα…

Το πρόγραμμα:

Α’ Μέρος

Απόσπασµα και άριεs από την όπερα RinaLdo, HWV 7 
Sinfonia από την Γ' πράξη
Άρια του Ρινάλντο «Venti, turbini, prestate», από την Α' πράξη
Άρια του Ρινάλντο «Abbruccio, avvampo e fremo», από την Β' πράξη

Απόσπασµα και άριεs από την όπερα Amadigi di GauLa, HWV 11
Eισαγωγή
1. Largo - Allegro - Largo
2. Gavotta
Άρια του Αµαντίτζι «T'amai, quant'il mio cor gia seppe amarti», από τπ Β' πράξη
Άρια του Αµαντίτζι «Ε si dolce ίΙ mio contento», από τπν Α' πράξη

Κοντσέρrο γκρόσο σε ρε ελάσσονα, έργο 3 αρ. 5, HWV 316 
1. [Largo]
2. Fuga: allegro
3. Adagio
4. Allegro, ma non troppo
5. Allegro

Β’ Μέρος

Αποσπάσµατα και άριεs από τη όπερα Giulίo Cesare in Egitto, HWV 17 
Eισαγωγή
[Largo] - Allegro

Άρια του lούλιου Καίσαρα «Va tacito e nascosto», από την Α’ πράξη 
Sinfonia από την Γ' πράξη
Άρια του lούλιου Καίσαρα «Se in fiorito ameno prato», από την Β' πράξη
Άρια του lούλιου Καίσαρα «Empio, diro, tu sei», από την Α' πράξη

Σουίτα αρ. 7, σε φα µείζονα, HWV 348, από τη «Μουσική των νερών» 
1. Ouverture (Largo - Allegro)
2. Adagio e staccato
3. G- 4. [Allegro] - Andante - Da capo [Allegro]
5. [Passepied]
6. Αίr
7. Minuet
8. Bourrée
9. Hornpipe
10. [Andante]

Minetti Quartett

Μια πολύ όμορφή βραδυά απολαύσαμε όσοι τυχεροί βρεθήκαμε στη μικρή αίθουσα του Μεγάρου, την Τρίτη 10-2-9 (88). Το αυστριακό κουαρτέτο εγχόρδων Minneti, μας παρουσίασε έργα συνθετών που έζησαν και έδρασαν μοστλυ ιν Βιέννα.

Παραδόξως είχε περισσότερο κόσμο απ’ ότι έχω συνηθίσει να βλέπω σε τέτοιες βραδυές. Δεν λέω πως γέμισε η αίθουσα αλλά το ένα τέταρτο της αίθουσας μάλλον γέμισε :-)

Η βραδυά ξεκίνησε με το 3ο κουαρτέττο του J. Haydn, του οποίου το πρώτο μέρος κατάστρεψε ο φωτογράφος του Μεγάρου με το συνεχές κλάκα-κλάκα της μηχανής του :-( Πότε επιτέλους θα καταλάβουν πως είναι άκρως ενοχλητικό να υπάρχει φωτογράφος που φωτογραφίζει συνεχώς; Ας του πάρουν μια αθόρυβη μηχανή ή ας παίρνει τις φωτογραφίες πίσω από το τζάμι!

Anyway….

Τεχνικά άψογοι οι μουσικοί, επέδειξαν μεγάλη οικειότητα και δέσιμο μεταξύ τους. Επίσης φάνηκαν πως είναι πολύ κοντά στο έργο του Haydn, το οποίο και ερμήνευσαν με αυτοπεποίθηση αλλά και αρκετά προσωπικό τόνο. Δεν θα έλεγα πως κάποιος απ’ όλους ήταν καλύτερος και επισκίαζε τον άλλον (πράγμα που συμβαίνει αρκετά συχνά σε νεανικά κουαρτέτα) παρόλο που η Maria Almer ως πρώτο βιολί είχε σαφώς πιο τονισμένο ρόλο.

Στη συνέχεια περάσαμε σε πιο μοντέρνα πράγματα και στη 2η Σχολή της Βιέννης. Έτσι ακούσαμε το κουαρτέττο εγχόρδων του Alban Berg, op. 3. Χαρακτηριστικό έργο της πρώτης ατονικής περιόδου (γράφτηκε το 1910), σε δύο μέρη, το πρώτο σε φόρμα σονάτας το δεύτερο σε ρόντο. Μουσική περισσότερο για άσκηση και προβληματισμό, δεν μπορώ να πω πως με ενθουσίασε, ωστόσο αποδόθηκε άψογα και με σαφήνεια.

Στο δεύτερο μέρος ακούσαμε μια ιδιαίτερη καλή εκτέλεση του 2ου κουαρτέττου του Μπετόβεν. Έργο πολύ γνωστό και χιλιοπαιγμένο, αποδόθηκε με μεγάλη ευαισθησία και μουσικότητα. Θα σταθώ ιδιαίτερα στο πολύ καλό αργό δεύτερο μέρος αλλά και στο ενθουσιώδες φινάλε. Δίκαια ξεσήκωσε το κοινό, που τους αντάμειψε με παρατεταμένα χειροκροτήματα, αναγκάζοντάς τους να μπιζάρουν με το επίσης ενθουσιώδες 4ο μέρος από το 4ο κουαρτέττο του Haydn.

Αξίζει να σημειώσουμε πως η Εθνική Τράπεζα της Αυστρίας έχει «προικίσει» το συγκρότημα με μερικά πάρα πολύ ζηλευτά όργανα. Έτσι η Maria Ehmer παίζει σε ένα βιολί του Giovanni Battista Guadagnini (1774), η Anna Knopp σε ένα βιολί του Gaspare Lorenzini (1756), ο Markus Huber σε μια βιόλα από τον Giovanni Battista Ceruti (ca. 1810) και ο Leonhard Roczek σε ένα τσέλλο του Giovanni Tononi (1681).

Αυτά. Να πως επίσης πως η διάταξη των οργάνων ήταν διαφορετική στο κουαρτέττο του Haydn απ’ ότι στα υπόλοιπα. Έτσι στην αρχή τα δύο βιολιά κάθονταν στις εξωτερικές θέσεις ενώ στη συνέχεια το δεύτερο βιολί άλλαξε με το τσέλο και κάθισε δίπλα στο πρώτο βιολί (το πρώτο βιολί και η βιόλα δεν μετακινήθηκαν). Υποθέτω πως οι συνθέτες δεν είχαν explicitly υποδείξει την διάταξη των οργάνων, αλλά οι μουσικοί ακολούθησαν τις συνήθειες της εποχής που γράφτηκαν τα έργα. However, I might guess wrong…

Don Carlo

Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο βρέθηκα στην Φρανκφούρτη και δεν άφησα την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Έτσι την Παρασκευή, 30-1-9, παρακολούθησα στην Όπερα της πόλης μια εξαιρετική παράσταση του Don Carlo (90), παραγωγής 2007 (πρεμιέρα 30/9/7). Δυστυχώς η παράσταση δεν ήταν στην Alter Oper – νομίζω πως δεν πολυχρησιμοποιείται πια για παραστάσεις όπερας, αλλα σε ένα καινούργιο – σχετικά – χώρο, ο οποίος ήταν σε ένα κόμπλεξ με αυτά τα skyscraper-αισθητικής κτήρια της πόλης.

Η σκηνοθεσία ήταν του David McVicar, o οποίος ανήκει στην κρεμντελακρεμ του πεδίου του και νομίζω πως έκανε αρκετά καλή δουλειά σε ένα έργο που εύκολα μπορεί να ξεφύγει προς stand-and-sing ψιλοβαρετές καταστάσεις. Αρκετή κίνηση και πολύ όμορφα τονισμένα τα δυνατά σημεία της πλοκής – άλλωστε η συγκεκριμένη όπερα βρίθει έντονων καταστάσεων και πολύ δυνατών μουσικών στιγμών.

Η παράσταση δεν είχε μεταφερθεί σε καμμιά άλλη εποχή, ούτε άλλαξαν το context κατά τα ειωθότα των γερμανικών θεάτρων – η παράσταση ήταν όπως την φαντάστηκαν ο συνθέτης και ο λιμπρετίστας. Είχαν πολύ όμορφα κουστούμια βέβαια, αλλά εγώ προσωπικά προτιμώ τις ευφάνταστες μεταφορές (όχι μόνο στις όπερες αλλα και στο κλασικό θεατρικό ρεπερτόριο), οι οποίες αν μη τι άλλο προσφέρουν μια επιπλέον διάσταση στην ερμηνεία και στην απόλαυση του έργου.


Δεν θα έλεγα πως με άφησαν με τις καλύτερες των εντυπώσεων τα σκηνικά, τα οποία τα βρήκα λίγο dull. Όλη η όπερα είχε το ίδιο βασικό σκηνικό το οποίο ήταν ένας τούβλινος ψηλός και κάποια τοιχία της ίδιας τεχνοτροπίας, τα οποία ανεβοκατέβεναν και μαζί με διάφορες κουρτίνες που χρησιμοποιούνταν κατά περίπτωση σχημάτιζαν του διάφορους χώρους δράσης. Μού ήλθε στο νου η Processional Way στο μουσείο της Περγάμου (από τα τούβλα, that is :-) Με δύο εξαιρέσεις (τον πύρινο σταυρό στο auto-de-fe στο τέλος της 3ης πράξης και την σκηνή της φυλακής στην τέταρτη, με τα εντυπωσιακά κάγκελα) νομίζω πως τα σκηνικά ήταν το χειρότερο στοιχείο της παράστασης.

Αυτό που ήταν εντυπωσιακό ήταν το ηχητικό μέρος της παράστασης. Κατ’ αρχάς η ακουστική της αίθουσας ήταν κορυφαία. Μπορεί αισθητικώς το εσωτερικό της αίθουσας να μην εντυπωσιάζει (σε αντίθεση με το foyer, που παρεπιπτώντως έχει και μια πολύ ωραία θέα στην Wiily Brandt Platz) αλλά πρέπει να είναι από τις πιο καλές αίθουσες που έχω βρεθεί. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν πως ενώ είχε αρκετά βαθύ πιτ – σχεδόν μου θύμισε την αίθουσα Τριάντη – ο ήχος έβγαινε δυνατά και καθαρά στρογγυλεύοντας κάθε αιχμή. Βάζοντας στο παιγνίδι μια πολύ καλή γερμανική ορχήστρα και έναν μαέστρο σε πολύ καλή βραδυά, νομίζω πως τελικά και σε μορφή κοντσερτάντε να έβλεπα την όπερα καθόλου δεν θα με πείραζε.

Στον ρόλο του Don Carlo ο εντυπωσιακότατος Yonghoon Lee. Τρομερά δυνατή φωνή, με αυτοπεποίθηση και πάθος, καθαρή και λαμπερή. Κάθε φορά που τραγουδούσε κρεμόμασταν από τα χείλη του. Ίσως στο ακτινγκ πάρτ να μην ήταν η καλύτερη επιλογή, μιας και δύσκολα μπορεί να τον φανταστεί κανείς σαν λατίνο εραστή και ισπανό ευγενή, αλλά νομίζω πως οι φωνητικές του ικανότητες επισκίαζαν τα πάντα. Τρομερό το ντουέτο της 2ης πράξης «Dieu, tu semas dans nos âmes», που τραγούδησε με τον επίσης πολύ καλό Aris Argiris, στο ρόλο του Ροντρίγκο.

Ιδιαίτερα καλή και η Annalisa Raspagliosi, στο ρόλο της Ελίζαμπεθ, η οποία ήταν εξίσου καλή και στα υποκριτικά της καθόκοντα. Πολύ όμορφη, θερμή φωνή που γινόνταν εύκολα δυνατή και οξύα ή ζεστή και υποταγμένη. Έδωσε πολύ όμορφα το ρόλο της ερωτευμένης η οποία αναγκάζετε να παντρευτεί άλλον από αυτόν που θέλει.

Πολύ καλόs και ο Bálint Szabó (ήταν παρών και στον καθ’ ημάς Boccanegra) στον ρόλο του Φίλιππου του 2ου αλλά και ο Magnus Baldvinsson στον ρόλο του Μέγα Ιεροεξεταστή. Πολύ έντονη η σκηνή της 4ης πράξης μεταξύ τους. Σε πολύ ψηλό επίπεδο κυμάνθηκαν επίσης και οι ερμηνείες των Tichina Vaughn και Jenny Carlstedt ως Eboli και Tebaldo, αντίστοιχα.

Οι κυριώτεροι συντελεστές:

Μουσική Διεύθυνση Roland Böer, Σκηνοθεσία David McVicar, Σκηνικά Robert Jones, Costume Brigitte Reiffenstuel, Φωτισμοί Joachim Klein, Philipp II Bálint Szabó, Elisabeth von Valois Annalisa Raspagliosi, Don Carlo Yonghoon Lee, Prinzessin Eboli Tichina Vaughn, Rodrigo, Marquis von Posa Aris Argiris, Graf von Lerma/Ein Herold Hans-Jürgen Lazar, Tebaldo Jenny Carlstedt, Der Großinquisitor Magnus Baldvinsson, Ein Mönch (that is a monk) Simon Bailey, Eine Stimme von oben (this is voice from heaven) Christiane Karg

Έλαβαν επίσης μέρος η χορωδία της Όπερας της Φρανκφούρτης και η Frankfurter Museumsorchester