Ο Πρωτομάστορας

Πολύ καλή η παράσταση της Λυρικής που παρακολούθησα την περασμένη Κυριακή (27-1-8), στο Μέγαρο (79). Μάλιστα μπορώ να πω πως ήταν πολύ καλύτερη απ’ όσο την περίμενα. Τον κύριο λόγο για αυτό βέβαια τον είχαν η σκηνοθεσία του Μοσχόπουλου και τα Σκηνικά της Πεζανού παρά η μουσική. Nonetheless, ήταν μια πολύ καλή παράσταση, με πολύ δουλειά που φάνηκε και καλό αποτέλεσμα.

Ο όπερα του Καλομοίρη είναι μια αρκετά ενδιαφέρουσα περίπτωση. Κατά την γνώμη μου πέφτει στην κατηγορία των λεγόμενων εθνικών σχολών, αν μπορούμε να πούμε κάτι τέτοιο για την ελληνική περίπτωση. Κατά τα πρότυπα της Ρωσικής, Τσέχικης κλπ. Βέβαια φαίνεται να είναι η δεύτερη εθνική σχολή, μιας και η πρώτη – η επτανησιακή – φαίνεται πως πήγε άπατη :-) Βέβαια δυσκολεύομαι να βάλω και άλλες όπερες εκτός του Καλομοίρη, αλλά εν πάσει περιπτώσει. Η όπερα έχει όλα τα χαρακτηριστικά έργου που προωθεί εθνικά χαρακτηριστικά, και ως εκ τούτου νομίζω πως πρόκειται για κλασική εθνική όπερα.

Η μουσική του έγραψε ο Καλομοίρης είναι σαφώς επηρεασμένη από τα Βαγκερικά πρότυπα. Λαιτμοτιφ, απουσία κλασικών αριών και ρετσιτατίβι, fusion φωνής και μουσικής, είναι όλα εδώ. Το έργο επίσης προκρίνει τα εθνικά πρότυπα και μέσα από την μουσική, μιας και είναι γεμάτο από διασκευασμένες μελωδίες από γνωστά δημοτικά τραγούδια.

Το λιμπρέτο είναι επίσης του Καλομοίρη και είναι βασισμένο πάνω στην ομότιτλη τραγωδία του Καζαντζάκη. Το έργο βρίθει ελληνικούς (και όχι μόνο) συμβολισμούς. Η Μάνα, ο Γέρος, ο Άρχοντας και η Κόρη του, η απαραίτητη ανθρωποθυσία και άλλα πολλά παρέχουν άφθονους αρχετυπικούς ρόλους και θα έκαναν ευτυχισμένο οποιοδήποτε κοινωνιολόγο, ψυχαναλυτή, λαογράφο κλπ, κλπ.

Το έργο δεν είναι τίποτε άλλο από τον γνωστό μύθο του γεφυριού της Άρτας που ολομερίς το χτίζανε το βράδυ γκρεμιζόνταν. Ώσπου αποφασίστηκε πως για να πάψει να πέφτει πρέπει να χτιστεί στα θεμέλια του η αγαπημένη του πρωτομάστορα που τύχαινε να είναι και η κόρη του άρχοντα.

Στη σκηνή κυριαρχεί ένα μεγάλο ικρίωμα που αναπαριστά το γεφύρι. Το ικρίωμα αυτό συντίθεται και αποσυντίθεται με πολύ κομψό τρόπο, αναπαριστώντας τις διάφορες στιγμές της πορείας του γεφυριού. Κάτω από το γεφύρι, στατική η χορωδία στο ρόλο των θεριστάδων, ανθρώπων του χωριού κλπ, κλπ. Στην πρώτη εικόνα μια παρέα κοριτσιών χορεύει έναν κυκλικό χορό, με κινήσεις που εμένα τουλάχιστον μου έφεραν έντονα στο νου τον γνωστό πίνακα του Matisse.


Πολύ καλή η σκηνοθεσία του Μοσχόπουλου, έδωσε αρκετή κίνηση σε ένα έργο που από την φύση του έχει μικρή σκηνική δράση του. Ωστόσο δεν απόφυγε την κοιλιά. Από τα μισά του πρώτου μέρους (το οποίο παρεπιπτώντως παραείναι μεγάλο), δηλ. από την στιγμή που γκρεμίστηκε το πρώτο γεφύρι, μέχρι τα μισά του δεύτερου, δηλ. από την στιγμή που άρχισαν να χτίζουν την Κόρη, το έργο ήταν σε μεγάλο βαθμό σε stand-and-sing mode. Επίσης το video-concept του intermezzo ήταν αρκετά κουραστικό. Παρόλα αυτά μας έδωσε στιγμές μεγάλης εικαστικής ομορφιάς. Ξεχωρίζω την σκηνή που η Μάνα καταδύετε στα έγκατα της γης, αφήνοντας πίσω της το ερειπωμένο γεφύρι, τους ανθρώπους του χωριού και έναν τεράστιο ήλιο στο bg. Εξαιρετικός ο φωτισμός που πέτυχε ο Λευτέρης Παυλόπουλος.


Στη σκηνή κυριάρχησε ο Δημήτρης Πλατανιάς ως Άρχοντας. Εξαιρετική επίσης η Μίνα Πολυχρόνου ως Τραγουδιστής. Με διαφορά οι δύο καλύτεροι. Πολύ καλός επίσης ο Χριστόφορος Στάμπογλης ως Γέρος (αλλά με αρκετά μικρότερο ρόλο). Απλώς επαρκείς οι Avgust Amonov και Kerri Marcinko ως Πρωτομάστορας και Σμαράγμα, αντιστοίχως. Νομίζω πως αν αυτοί οι δύο ήταν καλύτεροι το έργο θα ανέβαινε πολύ. Τέλος, αρκετά καλή η Αλεξάνδρα Παπατζιάκου στο (μικρό) ρόλο της Μάνας.

Μέτρια για μια ακόμη φορά η ορχήστρα. Με αρκετά προβλήματα συντονισμού, ιδιαίτερα στα γρήγορα κομμάτια με την χορωδία, αλλά και με τα κρουστά. Η ερμηνεία του Βουδούρη με άφησε μάλλον αδιάφορο. Ελπίζω τώρα με την έλευση του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή να βελτιωθεί επιτέλους και η ορχήστρα.

Οι κυριότεροι συντελεστές:

Μουσική Διεύθυνση Ηλίας Βουδούρης, Σκηνοθεσία Θωμάς Μοσχόπουλος, Σκηνικά Λίλη Πεζανού, Κοστούμια Άγγελος Μέντης, Φωτισμοί Λευτέρης Παυλόπουλος, Χορογραφία Μάρθα Κλουκίνα, Γέρος Χριστόφορος Σταμπόγλης, Τραγουδιστής Μίνα Πολυχρόνου, Σμαράγδα Κέρρι Μαρσίνκο, Πρωτομάστορας Άβγκουστ Αμόνοφ, Άρχοντας Δημήτρης Πλατανιάς, Μάνα Αλεξάνδρα Παπατζιάκου

Εν κατακλείδει, πολύ καλό αποτέλεσμα για μια όπερα που εκ πρώτοις όψεως μάλλον βαρετή και κουραστική θα μπορούσε να την πει κανείς. Αυτά.

Ps. Χορηγοί η ΕΛΤΕΧ και ο ΑΚΤΩΡ. Και φάτσα κάρτα η γέφυρα του Ρίου! Μου φάνηκε πολύ αστείο :-) Υποθέτω πως αμα ανέβαζαν το ορατόριο των χριστουγέννων θα έψαχναν για χορηγό την εκκλησία της ελλάδος :-)))